Kategorie
Tworzywa

Żywice fenolowo-formaldehydowe

Żywice fenolowo-formaldehydowe.

Żywice te zalicza się do grupy żywic fenolowo-aldehydowych (zwanych także fenolowymi, fenoplastami lub bakelitami). Powstają w wyniku polikondensacji fenoli z formaldehydem. W zależności od ilości zastosowanego w tej reakcji formaldehydu można uzyskać dwa rodzaje produktów: tzw. żywicę nowolakową lub rezolową. Przy mniejszej ilości formaldehydu powstaje żywica nowolakowa (nowolak), która jest tworzywem termoplastycznym. Utwardzenie nowolaku następuje w wyniku dodania większej ilości formaldehydu. Żywica rezolowa (rezol) powstaje w przypadku zastosowania nadmiaru formaldehydu i jest tworzywem termoutwardzalnym.

Właściwości żywic fenolowo-formaldehydowych zmieniają się w zależności od rodzaju użytego do ich syntezy fenolu, stosunku ilościowego reagentów, zastosowanego katalizatora i warunków reakcji. Żywice można modyfikować wprowadzając np. alkohole, kalafonię, oleje. Żywice w postaci lanej masy można barwić na dowolne kolory. Utwardzone tworzywa fenolowe charakteryzują się dużą odpornością chemiczną, twardością, są dobrymi izolatorami elektryczności. Tworzywa fenolowe nie palą się w płomieniu, lecz ulegają zwęgleniu i pękają.

Żywice fenolowe są wykorzystywane do wyrobu kształtowników, będących wyrobami galanteryjnymi lub technicznymi (uchwyty do narzędzi, wzorniki, formy). Wytwarza się je na ogół z odlewów, które poddaje się obróbce mechanicznej. Odlewy można toczyć, frezować, ciąć piłą, polerować. Żywice fenolowe wykorzystuje się także do produkcji laminatów. Laminaty fenolowe, czyli tworzywa warstwowe, powstają w wyniku nasycania taśmy papierowej lub tkaniny roztworem żywicy, układaniu jej w warstwy i silnym sprasowaniu przy jednoczesnym ogrzaniu. Z laminatów metodą obróbki mechanicznej można uzyskiwać kształtowniki, np. części maszyn. Duże znaczenie odgrywają laminaty w przemyśle elektrotechnicznym. Metodą prasowania można uzyskiwać z tworzyw fenolowych gotowe wyroby, tzw. wypraski, np. kubki, naczynia, formy i inne. Żywice fenolowe można wykorzystywać jako spoiwo przy produkcji płyt wiórowych, tarcz szlifierskich. Tworzywa te służą do wyrobu klejów, kitów, lakierów i emalii (np. elektroizolacyjnych). Można wytwarzać z nich także tworzywa piankowe.

Wadą powłok, wyprasek i innych produktów uzyskiwanych z żywic fenolowych jest ich ciemna barwa i ciemnienie pod wpływem światła, dlatego nie stosuje się ich do celów dekoracyjnych.

Przez wprowadzenie napełniaczy do żywic fenolowych można uzyskiwać różnego typu tłoczywa. Napełniaczami mogą być: mączka drzewna, skrawki lub włókna azbestu, minerały (kwarcyt, mika), włókno szklane, opiłki metalowe, ścinki bawełniane, mączka grafitowa i inne.